Marcin Kaszubat
Sztynort / Port Sztynort / 21:00
Upałty - to największa wyspa na jeziorze Mamry i w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Obecnie należy do rezerwatu przyrody „Wyspy na jeziorze Mamry i Kisajno” i jest bezludna. Jednak nie zawsze tak było. Niegdyś wznosiła się tu nawet…piramida. Wyspa ma również swoją tajemniczą legendę.
Wyspa jeszcze 300 lat temu połączona była na stałe z lądem. Pozostałością po tym są liczne pasy płycizn znajdujące się pomiędzy wyspą a brzegiem jeziora.
Upałty, ze względu na swoją wielkość (77 ha), była zwana przez Niemców „Mazurskim Helgolandem”. W XVII w. sztynorccy Lehndorffowie, do których wyspa należała, zbudowali tu swoją letnią rezydencję z ogrodem w stylu francuskim i założyli park.
W połowie XIX stulecia wyspa została udostępniona mieszkańcom Węgorzewa do świątecznej rekreacji. Zbudowano przystań do której przybijały statki, po czym pasażerowie udawali się wysadzaną starodrzewem aleją do stylowej gospody z miejscami noclegowymi na piętrze.
W okresie międzywojennym wizyta na Wyspie Upałty była obowiązkowym punktem mazurskiego „programu turystycznego”. W 1931 r. podczas prac badawczych na Jeziorze Pniewskim zmarł nauczyciel i przyrodnik – August Quednau, autor wielu publikacji naukowych o Mamrach.
Szanując jego miłość do tych okolic, pochowano go u wejścia do ptasiego rezerwatu w południowej części wyspy Upałty. „Romantyczny grób”, jak pisały o nim przewodniki, stał się dodatkową atrakcją turystyczną.
Wyspa Upałty ma też swoją legendę, która mówi o zatopionym u jej brzegów zamku. Podobno, kiedy się tam wrzuci do wody kamień, można usłyszeć po kilku chwilach, jak uderza o dachówki pogrążonej w głębinie budowli. Są to legendarne echa prawdziwych wydarzeń z XVI w., kiedy to na skutek pobudowania młyńskiej tamy na Węgorapie, poziom wody w Mamrach znacznie się podniósł, zalewając m.in. drogę wiodącą z Kalu do Węgielsztyna oraz ze Sztynortu do Przystani. Wyspa Upałty jest pozostałością tego drugiego szlaku.
Na południe od niej, w pasie trzciny, leży niewielka Wyspa Piramidalna, nazwana tak od obelisku w kształcie trzynastometrowej piramidy, którą wystawił tutaj w końcu XVIII w., ku czci swojego przyjaciela – gen. Wiktora Amadeusza hrabiego Henckela von Donnersmarcka, gubernatora twierdz w Piławie, Królewcu i Kłajpedzie – hrabia Ernst Ahasverus Heinrich von Lehndorff. Romantyczną budowlę o masońskiej symbolice podmyły i w końcu pochłonęły fale jeziora.
Kroniki podają również, że w 1717 r. na wyspie urządzano polowania na łosie, które przepływały tu ze stałego lądu. Jeszcze przed II wojną światową ten teren wprost „tętnił życiem”. Wyspa Upałty do 1945 roku była własnością hrabiów Lehndorffów - właścicieli Sztynortu. Mieściła się tu elegancka, znana w Europie restauracja, park z alejkami, leśniczówka, domki do wynajęcia.
W czasie II wojny światowej wyspę z brzegiem (nieopodal Mamerek) łączył drewniany most. Na Upałtach stacjonowali żołnierze. Jednak most spalili Rosjanie. Na wyspie można znaleźć resztki fundamentów niemieckich schronów i umocnień ziemnych z II wojny światowej.
Obecnie jest zakaz wstępu na wyspę ze względu na ochronę lęgowisk i ostoi ptactwa. Tylko za odpowiednim zezwoleniem jesteśmy w stanie ją zwiedzić. Przybijać możemy jedynie w miejscu do tego wyznaczonym. Możliwe jest to tylko ze specjalnym pozwoleniem.
Serwis mazury24.eu nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.