Bęsia to osada położona na Warmii, niedaleko Mazur. Słynna ze znajdującego się na jej terytorium zabytkowego pałacu.
Bęsia to wieś położona na Warmii, która wcześniej funkcjonowała jako wieś pruska i jej nazwa jest tego pochodzenia, pierwszy raz wzmiankowana w 1379. Jako biskupia wieś czynszowa lokowana była 13 grudnia 1389 na 70 włókach. Z wymienionej powierzchni 7 włók przeznaczone było na uposażenie sołtysa i 4 włóki na uposażenie kościoła parafialnego. Zasadźcą wsi był Mikołaj Lengemann. W 1397 wybudowano tu młyn, a w 1399 karczmę.
Zniszczona wieś wraz z młynem, już jako majątek lenny na prawie magdeburskim, sprzedana została 8 sierpnia 1527 przez biskupa Maurycego Ferbera szlachcicowi z Mazowsza Stanisławowi Ozarowi. Ten jednak nie zdołał zagospodarować wsi. Majątek został odkupiony przez burgrabiego z Reszla Krzysztofa Wantkowa.
Od 12 grudnia 1647 właścicielem Bęsi był szlachcic Jan Bika. W latach 1720-1730 wybudowano tu barokowy pałac, a na skraju wsi stanął drewniany wiatrak. Nowy wiatrak już murowany, także typu holenderskiego wybudowano w 1810. Później Bęsia była praktycznie siedzibą powiatu, ponieważ właścicielami Bęsi byli starostowie reszelscy: 1818-1843- Carl Otto Benjamin von Knobloch, 1844-1850- von Lavergne-Perguilhen.
Podczas wyborów do sejmu Rzeszy w 1911 mieszkańcy wsi oddali większość głosów na polskiego kandydata, którym był ksiądz Walenty Barczewski. Po 1915 właścicielami Bęsi była rodzina von Stockhausenów. Po 1945 utworzono tu PGR, który należał do Zespołu PGR w Górowie.
Od 1825 roku w Bęsi funkcjonowało słynne na całe Prusy Wschodnie kąpielisko.
W okolicy jeziora Bęskiego blisko powierzchni występowały złoża rud żelaza. Stąd duża zawartość żelaza w wodzie pozyskiwanej z licznych źródełek. Już na początku XIX wodę z tych źródełek wykorzystywano do celów leczniczych.
W części północnej założenia znajduje się zespół gospodarczy oddzielony od pałacu częścią parku. Rozległy park krajobrazowy, z zachowanym starodrzewem dochodzi do Jeziora Bęskiego znajdującym się w części południowej całego założenia.
Korpus główny pałacu wybudowany w latach 1720-1730 powiększony został o później dobudowane skrzydła boczne. Dwukondygnacyjny korpus główny pałacu wzniesiono na rzucie prostokąta z obustronnymi ryzalitami na osi głównej elewacji wzdłużnych. Ryzalit od frontu poprzedzony jest szerokimi schodami, a ryzalit od strony parku poprzedzony był zadaszonym tarasem na poziomie parteru. Skrzydła boczne pałacu wybudowane zostały na rzucie litery L.
Jednokondygnacyjne skrzydła od strony frontu pałacu sprawiają wrażenie jakby wzniesiono je na rzucie prostokąta. Gmach główny pałacu i skrzydła boczne przykryte są dachami mansardowymi. Pałac jak i majątek ziemski jest obecnie własnością prywatną.
W Bęsi warto również zobaczyć zabytkowy wiatrak - murowany typu holenderskiego, którego budowę rozpoczęto w 1808 roku, ukończono zaś dwa lata później. Wiatrak jako młyn pracował do 1955 roku, kiedy w czasie wichury doszło do znacznych uszkodzeń i zniszczeń. Do 1962 roku budowla służyła jako magazyn a nawet...obora.
Członkowie lokalnego oddziału Stowarzyszenia Pojezierze w latach 1973–1974 wespół z mieszkańcami i pracownikami WOPR doprowadzili do renowacji obiektu. Wnętrza zaadoptowano na potrzeby kulturalne: uruchomiono kawiarnię, salę wystawową, salę taneczną, muzeum młynarstwa. W latach 90. budowla stała się własnością prywatną. Od 2009 roku muzeum młynarstwa jest nieczynne. Wiatrak obecnie znajduje się w złym stanie technicznym i wymaga podjęcia działań konserwatorsko-remontowych.
Serwis mazury24.eu nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy i opinii. Prosimy o zamieszczanie komentarzy dotyczących danej tematyki dyskusji. Wpisy niezwiązane z tematem, wulgarne, obraźliwe, naruszające prawo będą usuwane.
Port nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy!