Największy rynek średniowiecznej Europy znajdował się w mieście na Mazurach

Historia Olecka zaczyna się razem z pruskim plemieniem Jaćwingów. Zamieszkiwali obszar położony w granicach dzisiejszego powiatu oleckiego. W połowie XIII w. na tych terenach toczyły się walki między wojskami książąt ruskich i polskich, aby podporządkować sobie Jaćwingów a od strony zachodniej wielokrotnie napadali Krzyżacy. W 1283 roku Krzyżacy zorganizowali ostatni wypad na ziemie między Mieruniszkami a Cimochami. Jaćwingowie zrozumieli, że nie są w stanie oprzeć się przewadze militarnej zakonu krzyżackiego. W tej sytuacji Skudro spustoszył własną ziemię, udając się z częścią ocalałej ludności na sąsiednią Litwę.

Cień historii. Olecko - stolica Mazur Garbatych

Olecko leży na wschodnich krańcach Pojezierza Mazurskiego, na szlaku łączącym Krainę Wielkich Jezior Mazurskich z Pojezierzem Suwalsko-Augustowskim. Ponieważ jesteśmy na Mazurach Garbatych, teren nie jest już płaski ale bardziej...

W 1471 r. Krzyżacy założyli wieś Sobole, a w 1472 r. Kukówko. Od 1500 r. administrację nad omawianym obszarem przejęło starostwo w Stradunach.

We wrześniu 1544 r. na polowaniu nad Jeziorem Oleckim Wielkim przebywał książę Albrecht Hohenzolern. Być może wtedy właśnie, gdy podziwiał malowniczą okolicę, zrodził się w jego umyśle plan założenia w tym miejscu miasta. W 1545 r. komisja pruska i litewska spotkały się koło wsi Bogusze, ustalając granicę między Polską, Litwą i Prusami Książęcymi.

7 października 1559 r. książę wysłał do puszczy straduńskiej mierniczych i wysokich urzędników administracji pruskiej, aby wymierzyć i przeznaczyć pod kolonizację część puszczy w starostwie straduńskim. Na wykonanych przez nich szkicach, przechowywanych w bibliotece w Berlinie, widoczny jest zarys jeziora i miejsce, gdzie ma być miasto o nazwie Markgrafenstadt.

Zasadźcą został Adam Wojnowski, polski szlachcic z Mazowsza. Już pod koniec 1559 r. Wojnowski sprowadził z Mazowsza pierwszych osadników. Przedsięwzięcie było bardzo śmiałe. Miasto bowiem powstać miało nie jako ośrodek handlowy czy gospodarczy zagospodarowanego już obszaru, lecz w puszczy w terenie wcześniej nie zamieszkanym. Tekst aktu lokacyjnego dla miasta został wydany z datą 1 stycznia 1560 r. Po raz pierwszy użyto w nim nazwy miasta “Marggrabowa”. Miała ona upamiętnić margrabiowski tytuł księcia Albrechta (margrabia branderburski). Ludność polska używała zarówno nazwy Margrabowa i Olecko. Lokując miasto pośród lasów w 1560 r. książę miał nadzieję na ożywienie gospodarze pogranicza Prus i Litwy.

Projektodawcy nowego miasta sądzili, że dla kupców wędrujących traktami miasto położone w miejscu, gdzie „droga handlowa między Oleckim Wielkim Jeziorem a Oleckim Małym Jeziorem przekracza Legę”, może stać się ważnym przystankiem, punktem wymiany towarów na granicy Prus Książęcych, Litwy i Korony. Dali mu więc ogromny rynek i prawo urządzenia. Prócz wszystkich zwykłych targów, aż czterech jarmarków rocznie.

Historia mazurskich miast na starych zdjęciach – Olecko

Tym razem prezentujemy na dawnych, jeszcze przedwojennych zdjęciach mazurskie Olecko, stolicę tzw. Mazur Garbatych. Jak zwykle – zapraszamy do oglądania fotografii oraz przypominamy nieco historii tego pięknego, mazurskiego...

Symbolem zamierzeń i planów stał się olecki rynek, uznawany za największy w państwie pruskim, a później niemieckim. Wymiary oleckiego rynku są szczególne. W najstarszym zachowanym źródle z 1595 r. Caspara Hennenbergera dotyczącym przeszłości Prus "Erclerung der Preussischen grössern Landtaffel" opisuje się niezwykłe rozmiary rynku oleckiego. W przywileju lokacyjnym miasta napisano, że "rynek ma mieć dwanaście morgów", czyli 6,72 ha.

Na wzgórzu stanął kościół, a obok budynek ratusza. Osadnictwo postępowało wolno, po stu latach pierzeje rynku nie zostały całkowicie zabudowane kamienicami.

Rynek był od początku istnienia miasta widownią najważniejszych wydarzeń w życiu Olecka. W październiku 1845 r. w Olecku gościł król Fryderyk Wilhelm IV. Rynek olecki wyglądał okazale, gdyż wcześniej usunięto rozpadający się mur ogrodzenia cmentarnego na wzgórzu kościelnym, które uporządkowano i uformowano w kształcie opadających terasów.

W latach 1842-1858 częściowo wybrukowano rynek. Mimo wielu korzystnych zmian, jakie zaszły w jego wyglądzie, nie przestał on aż do lat pięćdziesiątych XX w. pełnić funkcji wielkiego placu targowego. Estetyczny wygląd wzgórza kościelnego otoczonego zielenią przetrwał do dzisiejszych czasów. W 1964 roku wschodnia cześć rynku została utwardzona płytami betonowymi i przeznaczona pod tzw. Plac Zebrań Ludowych. W 1967 r. posadzono na rynku nowe drzewa. Przebudowano fontannę miejską i urządzono wokół niej kwietnik otoczony ławkami.

Od 20 lipca 2018 r. we wschodniej części rynku znajduje się pomnik z brązu „Ławeczka Janusza Panasewicza”. Ławeczka Janusza Panasewicza to nie tylko forma uhonorowania artysty i olecczanina, ale również ciekawa atrakcja na mapie turystycznej miasta. Każdy mieszkaniec i turysta może dosiąść się do odlanego z brązu wizerunku artysty, wokalisty rockowego, członka zespołu "Lady Pank", autora tekstów, olecczanina. Twórcą projektu ławeczki był artysta rzeźbiarz Michał Selerowski.

W kwietniu 2015 r. na zlecenie Urzędu Miejskiego w Olecku geodeta wykonał nowe pomiary rynku. Skrajne punkty określono w miejscach, gdzie znajdują się rogi ulic wychodzących z rynku. Rozmiary boków rynku przedstawiały się następująco: 225 x 232 x 340 x 254 metrów. Po przeliczeniu powierzchnia wynosi: 6,4288 ha.

Czy w Polsce i w Europie jest większy rynek miejski? Rynek w Krakowie (uważany za jeden z największych w Europie) ma wymiary kwadratu 200 x 200 metrów - 4,0 ha, rynek we Wrocławiu ma 3,8 ha, czyli są mniejsze od rynku w Olecku.

Dlaczego warto odwiedzić Olecko na Mazurach? /film/

To co wyróżnia Olecko wśród innych mazurskich miast, to wspaniały park miejski w centrum. Miasto słynie z organizacji imprez sportowych o międzynarodowym charakterze i działań kulturalnych – „Przystanek...