W Morągu powstało ciekawe muzeum. Przy okazji wyremontowano zabytkowy pałac Dohnów

Łączna wartość wszystkich inwestycji wyniosła ponad 14,3 mln zł, z czego środki samorządu województwa to 8,4 mln zł. Pozostała kwota pochodziła z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz środków własnych muzeum.

- Muzeum, które otwieramy, to efekt ogromnego nakładu pracy oraz znacznych inwestycji – mówi marszałek województwa Marcin Kuchciński. - Dzięki środkom samorządu województwa, wsparciu programów krajowych i europejskich oraz zaangażowaniu muzealników i ekspertów, udało się stworzyć miejsce, które łączy tradycję z nowoczesnością. Przeszło ono gruntowną modernizację – od termomodernizacji pałacu Dohnów, przez unowocześnienie infrastruktury, aż po przygotowanie zupełnie nowych ekspozycji. Chylę czoła przed wszystkimi, którzy mieli swój udział w otwarciu tej instytucji.

W ramach prac wykonano między innymi termomodernizację i remont budynku, prace remontowe wystawowej części środkowej, wyposażenie pałacu w osprzęt techniczny i umeblowanie wraz z wielobranżowym nadzorem inwestorskim. Muzeum zostało również wyposażone w infrastrukturę techniczną niezbędną do jego otwarcia po remoncie w 2024 roku.

Muzeum Prus Górnych to miejsce, w którym przeszłość łączy się ze współczesnością. Instytucja, mieszcząca się w odrestaurowanej rezydencji szlacheckiej, stanowi jedyny w swoim rodzaju punkt na mapie Warmii i Mazur. Pałac Dohnów, którego historia sięga XVI wieku, był świadkiem burzliwych wydarzeń, niszczony i odbudowywany, dziś znów zachwyca pięknem wnętrz i bogactwem pełnych niezwykłych eksponatów i opowieści.

Najstarszym jego zrębem jest południowo-zachodni narożnikowy odcinek średniowiecznego obronnego muru miejskiego z basztami. Kolejne etapy budowy i przebudowy od lat sześćdziesiątych XVI wieku aż do lat dwudziestych XX wieku związane są z potężnym i wpływowym rodem szlacheckim Prus Książęcych- zu Dohna.

Zbliżające się wojny szwedzkie wymogły na właścicielach obronny charakter siedziby. W 1697 roku, w czasie wielkiego pożaru miasta zameczek spłonął. Odbudowę i jego rozbudowę podjęto w latach 1717-1719. Nadano budowli charakter dwuskrzydłowego barokowego pałacu, mającym niewiele wspólnego (poza dawnym zarysem) z warownym zameczkiem sprzed pożaru. Przed pałacem zaprojektował niewielki dziedziniec ogrodowy, zamknięty niewysokim murem z prześwitami oraz dwiema kordegardami, które zostały zrealizowane dopiero w 1731 roku.

W latach dwudziestych XX wieku Dohnowie sprzedali pałac starostwu powiatowemu i taką rolę urzędu pełnił do stycznia 1945 roku, kiedy to, po wkroczeniu Armii Czerwonej został w znacznym stopniu spalony. Dalsza dewastacja obiektu nastąpiła w kolejnych latach powojennych. Do końca lat sześćdziesiątych XX wieku zachowały się tylko fragmenty murów obwodowych, zwłaszcza w części dawnego muru miejskiego. Z tzw. stałego wystroju wnętrz zachował się jedynie mały fragment gzymsu sali na pierwszym piętrze, sklepienie jednej z sal na parterze i sklepienia dwóch małych piwnic.

Decyzja o odbudowie pałacu zapadła dopiero na początku lat siedemdziesiątych XX wieku. Odbudowę realizowano z przerwami w latach 1976-1985. Inwestorem był Wojewódzki Konserwator Zabytków w Olsztynie.

Ostatecznie użytkownikiem pałacu stało się Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, które w 1986 roku otwarło tu swój oddział.

Nowe wystawy w Muzeum Prus Górnych prezentują bogactwo kulturowe, artystyczne i historyczne. Wśród ekspozycji znajdziemy: “Krajobraz kulturowy Górnych Prus. Kurhany” – opowieść o pradawnych mogiłach, będących świadectwem najstarszych śladów osadnictwa, „Przestrzeń Morąga i okolic“ – spojrzenie na miasto i region jako centrum życia społecznego, pełne symboliki i historii, „Historia pałacu Dohnów w Morągu“ – losy jednej z najważniejszych rezydencji szlacheckich w Prusach Książęcych, „Luterańskie epitafia i portrety upamiętniające“ – unikatowe dzieła sztuki sakralnej, ukazujące wpływ reformacji na kulturę Prus Górnych, „Portret holenderski XVII wieku z galerii rodu zu Dohna“ – kolekcja arcydzieł malarskich, które kiedyś zdobiły rezydencje pruskiej arystokracji, „Okruchy przeszłości. Pamiątki z pruskich dworów“ – przedmioty codziennego użytku, obrazujące styl życia dawnych właścicieli ziemskich, „Z niepamięci. Rzeźby Adolfo Wildta z kolekcji Franza Rosego z Dylewa“ – niezwykła kolekcja rzeźb włoskiego modernisty, łącząca sztukę z historią regionu.

Każda z wystaw to starannie przygotowana podróż w czasie, wypełniona zabytkami, mapami, dokumentami i unikatowymi dziełami sztuki, które pozwolą zwiedzającym lepiej zrozumieć przeszłość ziem leżących w granicach obecnego województwa warmińsko-mazurskiego.