ReklamaA1 - Róża Wiatrów Ośrodek

Zamki na Mazurach. Kętrzyn dał przykład jak modernizować zabytki

BieżąceHistoria8 grudnia 2023, 9:04
Zamek w Kętrzynie na Mazurach.
Zamek w Kętrzynie na Mazurach. fot. mazury24.eu

Coraz bardziej popularnym stają się zabiegi samorządów zmierzające do odrestaurowania choć częściowego dawnych zamków krzyżackich. Kilka lat temu Kętrzyn odnowił swój zabytkowy obiekt. Szczytno odsłoniło i odrestaurowało ruiny własnej twierdzy. Teraz do podobnego zadania przymierza się Pisz.

Moda na odnowienie czy rekonstrukcję zamków na Mazurach przyszła z Kętrzyna.


Tam co prawda zamek odbudowano zaraz po II wojnie światowej, jednak kilka lat temu zabytkowy obiekt przeszedł gruntowną modernizację. Jest jednak przykładem jak rekonstruować tego typu zabytki.

Krzyżacki zamek w Kętrzynie został zniszczony w 1945 roku przez armię czerwoną wraz z miastem. Zamek odbudowano w latach 1964-1966 staraniem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie i ze środków Ministerstwa Kultury i Sztuki. Sama odbudowa nie przywróciła jednak zamkowi wyglądu sprzed zniszczeń, ale sięgnęła dalej regotycyzując go. W drugiej połowie XVII w. przebudowano bowiem zamek m.in. rozbierając górną kondygnację skrzydła północnego wraz z ozdobnymi gotyckimi szczytami i wyrównując w ten sposób wszystkie trzy skrzydła.

Jak informuje Fundacja „Rekonstrukcje i Odbudowy”, o powojennej odbudowie zamku w Kętrzynie opowiadał dr inż. arch. Wojciech Wółkowski na niedawnej konferencji "Odbudować, zmienić, zachować? Zamki w krajobrazie Polski", w referacie pt. "Czy analogia może być podstawą do fizycznej ,,rekonstrukcji'' historycznej budowli lub jej części".

- Polscy konserwatorzy odbudowując zamek w Kętrzynie uciekli się do użycia analogii. Analogia, nie traktowana jako rekonstrukcja, tylko neutralne uzupełnienie, które pasuje i nie gryzie się z zachowanym obiektem jest jedną z dróg - mówił Wółkowski.

Zamek w Kętrzynie w drodze wielokrotnych przebudów stracił górę głównego domu zamkowego. Aby wyobrazić sobie ten najważniejszy element budowli Conrad Steinbrecht (niemiecki architekt i konserwator żyjący na przełomie XIX/XX w.) narysował szkic odwołujący się do zamku Saalau na terenie obecnego obwodu królewieckiego, na północ od Kętrzyna.

W 1945 armia radziecka spaliła zamek, który odbudowano w latach 60-tych XX wieku. Przy odbudowie Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków sięgnęły do wzorca zamku w Saalau. Zaczerpnięto z niego też tynkowany fryz, który wykonano pod oknami domu głównego. Zastosowano inną cegłę stąd nie można mieć wątpliwości, że szczyty są elementami dodanymi. Nie ma kontrowersji.


 

W Szczytnie wyłoniono i rekonstruowano zamkowe ruiny

Ruiny zamku krzyżackiego, które można było oglądać do momentu rozpoczęcia inwestycji to jedynie fragment całego kompleksu, bo najważniejsze pod względem historycznym i architektonicznym elementy do tej pory ukryte były pod ziemią. Najistotniejszym więc elementem całego projektu pod kątem odwiedzających było wydobycie ich i wyeksponowanie: skrzydła wschodniego z przejazdem bramnym, wieży południowo-wschodnia czy murów obronnych.

Wydobycie ruin na powierzchnię to jednak nie wszystko. Być może nawet ważniejszym elementem rewitalizacji zamku krzyżackiego w Szczytnie jest zabezpieczenie przed działaniem różnic temperatur, opadów czy wiatru odkrytych części murów. Tym bardziej, że w trakcie prac na światło dzienne wydobyto kilka niezwykle ciekawych elementów architektonicznych. Odkryto m.in. fragmenty średniowiecznych przejść pomiędzy pomieszczeniami piwnic skrzydła północnego i południowego oraz pozostałości piwniczki na amunicję.


Pisz na Mazurach również stawia na wykorzystanie ruin zamku


W Piszu chcą również skorzystać na promocji ruin zamku krzyżackiego. Jak informuje samorząd tego miasta, ponownie trwają badania archeologiczne w strefie dawnego zamku krzyżackiego.

Obecnie jedynymi pozostałościami zabytku są fragmenty muru w parku nad Pisą. W 2004 r. na terenie, na którym niegdyś stała potężna krzyżacka twierdza, prowadzone już były prace archeologiczne mające na celu próbę ustalenia dokładnych rysów zamku.

- Mówi się, że „zamek piski, gdyby przetrwał, byłby jednym z najstarszych i najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej na Warmii i Mazurach i że miasto za wszelką cenę powinno eksponować ruiny zamku, bo to wielka szansa dla Pisza” – podkreśla samorząd miasta Pisza.

ReklamaC1 - Restauracja Kormoran

Jak się czujesz po przeczytaniu tego artykułu ? Głosów: 0

  • 0
    Czuje się - ZADOWOLONY
    ZADOWOLONY
  • 0
    Czuje się - ZASKOCZONY
    ZASKOCZONY
  • 0
    Czuje się - POINFORMOWANY
    POINFORMOWANY
  • 0
    Czuje się - OBOJĘTNY
    OBOJĘTNY
  • 0
    Czuje się - SMUTNY
    SMUTNY
  • 0
    Czuje się - WKURZONY
    WKURZONY
  • 0
    Czuje się - BRAK SŁÓW
    BRAK SŁÓW

ReklamaB0 - Karos Pomosty Pływające

Daj nam znać

Jeśli coś się na Mazurach zafascynowało, wzburzyło lub chcesz się tym podzielić z czytelnikami naszego serwisu
Daj nam znać
ReklamaB1 - Amax
ReklamaA2 - Odysseya Yachts