Ramsowo

Ramsowo to niewielka ale historyczna wieś w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. Miejscowość położona jest wśród dużych kompleksów leśnych, między największym na tym obszarze jeziorem Dadaj i jeziorem Dobrąg.

W przeszłości Ramsowo leżało na szlaku handlowym. W 1854 odnaleziono skarb monet (334 monet arabskich z IX w.). W dawnych kronikach odnotowano, że pierwsze grodzisko zlokalizowane było na wzgórzu zwanym potocznie Zamkową Górą, położonym na północ od tej miejscowości, na wschód od Ramsówka, na wschodnim brzegu dawnego Jeziora Ramsowskiego.

W akcie lokacyjnym z 1379 roku występuje nazwa Rampsow pochodząca najprawdopodobniej od znajdującego się w pobliżu kompleksu leśnego, o którym jest również mowa w tym dokumencie. W roku 1597 pojawia się kolejna – Ramsaw a w roku 1656 Rambsaw. Niemiecka nazwa wsi "Ramsau" około roku 1790 została zmieniona na "Gross Ramsau". Obecna nazwa – Ramsowo odnotowana po raz pierwszy została w roku 1879 przez Wojciecha Kętrzyńskiego.W okresie międzywojennym działało w Ramsowie koło Związku Polaków w Niemczech i Towarzystwo Młodzieży. W czasie wojny we wsi przebywało 14 jeńców francuskich ze Stalagu I B Olsztynek, zatrudnionych u miejscowych gospodarzy. 30 stycznia 1945 roku do wsi wkroczyli żołnierze radzieccy.

Warto tu obejrzeć barokowy kościół św. Andrzeja z 1730 roku.

Barokowy kościół w Ramsowie zaliczany jest do zabytków III klasy o architekturze salowej na planie prostokąta z kwadratową wieżą od zachodu i dobudowanym w XX wieku prezbiterium. Wieża z zegarem zwieńczona jest barokowym hełmem, jest wstawiona w korpus. Szczyt wschodni zdobi ośmioboczna sygnaturka z datą 1730 na chorągiewce. Strop jest drewniany. W połowie wieku XIX został przebudowany i na nowo konsekrowany 9 sierpnia 1857 roku przez warmińskiego biskupa pomocniczego Antoniego Frenzla.

Wieża kościoła została przykryta nowym hełmem w roku 1906. Wystrój kościoła pochodzi z XVIII wieku. Ołtarz główny z około 1730 roku barokowy z obrazami św. Andrzeja, Najświętszej Marii Panny oraz rzeźbami świętych: Piotra, Pawła, Andrzeja, Bonawentury, Wojciecha i Jana Nepomucena, pochodzi z warsztatu Jana Chrystiana Schmidta w Reszlu. Ołtarz boczny lewy późnobarokowy z obrazem Chrztu Chrystusa Pana oraz rzeźbami Joachima i Zachariasza, Najświętszej Marii Panny oraz św. Anny. Ołtarz boczny prawy późnobarokowy z nowymi obrazami św. Rocha i Pokłonu Mędrców oraz rzeźbami św. Mikołaja, Augustyna oraz dwóch kapłanów.

Boczne ołtarze wykonane w reszelskim warsztacie rodziny Schmidtów. Ambona barokowo-klasycystyczna z XVIII wieku. Prezbiterium wybudowano w 1857 roku w miejscu zakrystii, jest barwnie polichromowane, zajmuje je barokowy ołtarz i stalle. Przy ścianie tęczowej XVIII wieczne ołtarze i ambona, w niszy obok ambony obraz św. Rocha z 1674 roku, baptysterium nakryte kopułą oraz ława kolatorska.

W kościelnym skarbcu znajduje się manierystyczny kielich z herbem Jastrzębiec (fundowany przez Baltazara i Zofię Nyczów) oraz barokowy pacyfikał (dzieło złotnika Michał Bartołomowicz z Olsztyna, 1684 r.) i naczynia do olejów z 1753 roku. Z inicjatywy ks. Piotra Krzywulskiego odremontowano kaplicę cmentarną, w której znajduje się dom pogrzebowy. W kaplicy spoczywają prochy dawnych właścicieli majątku Niedźwiedź.