Dzień Edukacji Narodowej na Mazurach: hołd dla nauczycieli i działaczy oświatowych

To także dobry moment, by przypomnieć sylwetki dwóch wybitnych działaczy oświatowych, którzy na przestrzeni dziejów krzewili polskość na terenach obecnych Mazur: Wojciecha Kętrzyńskiego i Karola Małłka.
 

Wojciech Kętrzyński — „Przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom”

Urodzony w 1838 roku w Lecu (dzisiejsze Giżycko), Wojciech Kętrzyński był historykiem, bibliotekarzem, poetą i publicystą, który całe życie poświęcił badaniu dziejów Pomorza, Warmii i Mazur. Choć urodził się jako Adalbert von Winkler, odkrycie polskich korzeni skłoniło go do zmiany nazwiska i aktywnego działania na rzecz polskości regionu.

Kętrzyński założył tajne Towarzystwo Mazurskiej Inteligencji Ludowej, wspierał lokalną prasę i publikował liczne broszury, w których apelował o pomoc dla wynaradawianych Mazurów. Jego „Szkice Prus Wschodnich” i „O Mazurach” były ważnym głosem w obronie kultury i języka polskiego.

Przez ponad 40 lat kierował Zakładem Narodowym im. Ossolińskich we Lwowie, przekształcając go w znaczący ośrodek naukowy. Dzięki jego staraniom Ossolineum uzyskało prawo do wydawania podręczników szkolnych, co miało ogromne znaczenie dla edukacji w Polsce.

Przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom - 105 lat temu zmarł Wojciech Kętrzyński

Wojciech Kętrzyński urodził się 11 lipca 1838 r. w Lecu (obecnie Giżycko), jako Adalbert von Winkler, syn Józefa Winklera, oficera pruskiego i Niemki Eleonory z domu Raabe, pochodzącej z Nowej Wsi pod Iławą. Ojciec wywodził...

Karol Małłek — strażnik mazurskiej tradycji i języka

Karol Małłek (1898–1969) był pisarzem, folklorystą i działaczem mazurskim, który całe życie poświęcił pracy oświatowej i dokumentowaniu kultury ludowej Mazur. Współpracował z „Gazetą Mazurską” i „Kalendarzem dla Mazurów”, publikując wiersze, felietony i prace etnograficzne.

Jego twórczość obejmuje m.in. „Mazurski śpiewnik regionalny”, „Plon czyli dożynki na Mazurach” oraz „Wesele mazurskie” — dzieła, które do dziś stanowią cenne źródło wiedzy o lokalnych obrzędach i tradycjach.

Po wojnie Małłek pełnił funkcję starosty w Działdowie, kierował Instytutem Mazurskim w Olsztynie oraz Mazurskim Uniwersytetem Ludowym. Do końca życia pracował w kuratorium, wspierając rozwój edukacji na Warmii i Mazurach. Zmarł w Krutyni, gdzie dziś znajduje się izba pamięci poświęcona jego działalności.

To warto zobaczyć. Izba Pamięci Karola Małłka

W izbie pamięci, którą udostępniono zwiedzającym, zgromadzono przedmioty związane z życiem i twórczością Małłka. Większość ekspozycji zajmują książki, publikacje, dokumenty i fotografie rodzinne tego...

Edukacja jako fundament tożsamości

Dzień Edukacji Narodowej to nie tylko okazja do podziękowań, ale także refleksji nad rolą nauczycieli w budowaniu lokalnej tożsamości. Praca takich osób jak Kętrzyński i Małłek pokazuje, że edukacja może być narzędziem zmiany, obrony wartości i pielęgnowania dziedzictwa.

Współcześni nauczyciele na Mazurach kontynuują tę misję — ucząc, inspirując i wychowując kolejne pokolenia w duchu szacunku dla historii, języka i kultury regionu.