Twierdza Boyen na Mazurach w nowej sieci obiektów turystycznych

Modernizacja Koszarowca nr 1 – inwestycja w przyszłość

W ramach projektu FORT-UNION, 21 października 2025 roku podpisano umowę na modernizację Koszarowca nr 1 wraz z dziedzińcem Twierdzy Boyen. Inwestycja o wartości ponad 7,6 mln zł, z czego około 4,8 mln zł stanowi dofinansowanie z Unii Europejskiej, ma zostać zrealizowana do początku 2027 roku. Zakres prac obejmuje kompleksową rewitalizację zabytkowej zabudowy, dostosowanie jej do potrzeb turystów oraz stworzenie przestrzeni do organizacji wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych.

Dzięki modernizacji Twierdza Boyen stanie się bardziej dostępna i atrakcyjna dla odwiedzających. Zyska nowe funkcje, które pozwolą na prowadzenie lekcji historii w autentycznym otoczeniu, organizację wystaw, koncertów i spotkań międzynarodowych. Projekt zakłada również wzmocnienie potencjału gospodarczego regionu poprzez rozwój turystyki i promocję lokalnego dziedzictwa.

FORT-UNION – historia bez granic

Projekt FORT-UNION to przykład, jak współpraca transgraniczna może wzmacniać więzi kulturowe i społeczne. Łącząc fortyfikacje z Polski i Litwy w jedną sieć, inicjatywa promuje wspólne dziedzictwo historyczne, buduje tożsamość regionalną i otwiera nowe możliwości rozwoju. Twierdza Boyen, niegdyś miejsce obrony, dziś staje się symbolem nowoczesnej turystyki, edukacji i partnerstwa międzynarodowego.

W ramach projektu przewidziano także działania promocyjne, które mają na celu zwiększenie rozpoznawalności obiektów fortecznych w obu krajach. Dzięki wspólnym kampaniom informacyjnym, publikacjom i wydarzeniom, FORT-UNION ma szansę stać się marką rozpoznawalną w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Dostępność bez barier – drugi filar rozwoju Twierdzy

Równolegle z projektem FORT-UNION, Giżycko realizuje także inicjatywę „Historia i kultura – dostępność bez granic”, również finansowaną z programu Interreg Litwa–Polska. Projekt ten koncentruje się na modernizacji warsztatu artyleryjskiego oraz dostosowaniu infrastruktury Twierdzy Boyen do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Dzięki temu historyczny obiekt stanie się miejscem otwartym i przyjaznym dla wszystkich, niezależnie od ograniczeń fizycznych.

Twierdza Boyen to obiekt obronno-blokujący o kształcie sześcioramiennej gwiazdy.

Znajduje się w zachodniej części Giżycka, w strategicznym miejscu pomiędzy dwoma jeziorami: Kisajno i Niegocin. Została zbudowana w latach 1844–1856 na rozkaz króla Fryderyka Wilhelma IV. W twierdzy mogło znajdować się około 3000 żołnierzy. To idealnie zachowany przykład pruskiej budowli obronnej.

Mazurska forteca otoczona jest kamienno-ceglanym murem o długości 2303 metrów. Narożniki murów tworzą małe, przykryte ziemią schrony dla żołnierzy. Fosa otaczające twierdzę była sucha i wyposażona w kratę forteczną. Doskonale zachowane są wszystkie formy ziemne - wały, skarpy, pochylnie i place ćwiczeń. Twierdza Boyen należy do najlepiej zachowanych XIX-wiecznych obiektów obronnych znajdujących się na terenie Polski. Przy twierdzy zlokalizowano wiele budynków pomocniczych.

Twierdza była ważnym ogniwem obronnym w czasie I wojny światowej, blokując ruchy wojsk rosyjskich atakujących Giżycko. Po wojnie obiekt przekształcono w szpital. W czasie II wojny światowej Twierdza Boyen była siedzibą niemieckiego wywiadu. W 1945 r. wojska niemieckie opuściły obiekt bez walki. Dlatego uniknęła zniszczeń wojennych. W 1975 r. została uznana za zabytek architektury.

W 1994 r. obiekt przekazano w zarząd Towarzystwu Miłośników Twierdzy Boyen. Organizacja ta zagospodarowała cały teren twierdzy oraz udostępniła większość obiektów do zwiedzania dla turystów. Wytyczono ścieżki turystyczne. W koszarowcu przy Bramie Giżyckiej zorganizowano schronisko młodzieżowe i Muzeum Twierdzy Boyen.